آچیق سؤز Açıq Söz

مباهته، تهمت در خدمت دیانت!*

1-    سروش نقل كرده است كه دوره دوم ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، در حاشیه جلسه مدیران مسئول مطبوعات با رئیس جمهور، جناب مهاجرانی مجالی برای گفتگو با شریعتمداری می یابد. روزنامه كیهان در آن ایام نوشته بود عبدالكریم سروش در سفر به آلمان جاسوسی كرده و اسرار مملكتی را با بیگانگان در میان گذاشته است. مهاجرانی به شریعتمداری می گوید شما هر اختلافی كه با سروش و ایده ها و اطرافیانش داری داشته باش و آنها را بنویس و در روزنامه‌ات منتشر كن؛ اما شما می‌دانی، من هم می می دانم كه وصله جاسوسی به سروش نمی‌چسبد و این تهمتی ناروا و غیر موجه است. سروش چه منصب دولتی و اطلاعات محرمانه ای دارد كه با خارجی ها در میان بگذارد؟! شریعتمداری در پاسخ می گوید: می دانم سروش جاسوسی نكرده، اما می شود به ایشان «بهتان» زد و «افترا» بست؛ چراكه در فقه بابی داریم تحت عنوان «مباهته». مطابق با این بابِ فقهی، اگر مردم به دور كسی جمع شوند كه محبوبیت و نفوذ زیادی دارد و در عین حال خلاف اسلام سخن می گوید و نمی توان مردم را از اطراف او پراكنده كرد، می توان به او « بهتان» و «تهمت» زد و شخصیت او را تخریب كرد و از این طریق با او در پیچید و از نفوذ و تأثیرش كاست... [1]
2-    سخنان منسوب به یكی از ائمه جمعه: جنگ سایبری را جدی بگیرید. با وبلاگ طنز، علمی یا ادبی و یا هك كردن، با هر وسیله ای كه می توانید به جنگ بروید. هر چه هست الان جنگ است.  مسئله جنگ ما در فضای مجازی به این حد رسیده است كه هر كس دستش می رسد با هر وسیله ای كه می تواند متوسل بشود. این را بدانید كه مسلم است همانطور كه در جنگ برخی اوقات خلاف شرع ها جایز می شود در جنگ سایبری هم خلاف شرع ها جایز می شود. یعنی الان شرایطی است كه شما با هرچه كه به دستتان می رسد بزنید. ملاحظه هیچ طرف را هم نكنید چون شما نزنید دشمن شما را می زند. [2]

********

طرح مسأله
برخی از متفكران اسلامی، با نگاه آسیب شناسانه به وضع اخلاق در جامعه ما، متوجه این بیماری خطرناك شده اند كه در نزد بسیاری از متدیّنان، «تهمت و افترا زدن» به مخالفان، جایز شمرده می شود و چنین استدلال می كنند كه با تهمت باید آبرو و حیثیت آنها را از بین برد تا كسی به آنها اعتماد نكند و تحت تأثیر ضلالت و گمراهی شان قرار نگیرد.
شرایط اجتماعی امروز ما كه باید به تعبیر امام خمینی آن را «روز تهمت» نامید[3]، ما را با این سؤال مواجه می سازد كه قضیه از چه قرار است؟  این توهّم  كه  «به مخالفان هر دروغی  را میتوان نسبت داد» چه  ریشه ای  دارد؟  عواقب  و پیامدهای    آن  چیست ؟ این سخن از «كجا» آمده و ما را به «كجا» می برد؟ ...