آچیق سؤز Açıq Söz

جمعیت ترک های ایران چقدر است؟

تاکنون علیرغم درخواست های متعدد فعالان مرتبط با جمعیت های مختلف زبانی ایران برای گنجاندن گزینه زبان در سرشماری های دوره ای جمعیت، تاکنون هیچ گونه آمارگیری رسمی در این زمینه به عمل نیامده است. در نتیجه هیچ گونه آمار رسمی هم در مورد تعداد جمعیت های زبانی  مختلف در ایران وجود ندارد. هر گروهی هم با توجه به منافع خود آمار دلخواه خود را ارائه می دهد. بیشتر منابع این گروهها هم سایت های خارجی است که در صحت اطلاعات آنها به علت عدم دسترسی به منابع داخلی همواره شک و تردید وجود دارد.

برای مثال به تعداد جمعیت زبانی فارس و ترک ایران در منابع خارجی زیر توجه نمایید:

سایت سازمان سیا[1] و سایت اتنولوگ[2] جمعیت فارسی زبانان ایران را حدود 45 میلیون دانسته اند.

همه سخنوران زبان ترکی در ایران را سایت سازمان سیا[3] حدود 13.5 میلیون نفر اعلام کرده و سایت اتنولوگ[4] فقط جمعیت شاخه آذربایجانی زبان ترکی در ایران را 15 میلیون و 500 هزار نفر اعلام کرده است.

جمعیت ترک های ایران در روایت کتاب های زیر تا 30 و 35 میلیون هم ذکر شده است:

War and Peace in the Caucasus: Ethnic Conflict and the New Geopolitics [5]

Turkey-Iran Relations, 1979-2004: Revolution, Ideology, War, Coups and Geopolitics [6]

Borders And Brethren [7]

Continuum Political Encyclopedia of the Middle East [8]

همچنانکه پیشتر گفته شد به سبب عدم وجود آمار رسمی، همه اعداد ذکر شده فقط تخمین و محاسبه نویسندگان آن است و هیچ پشتوانه علمی قابل قبولی در پس خود ندارند.

برای دانستن تعداد واقعی و یا حداقل نزدیک به واقعیت ترکیب جمعیتی ایران چه باید کرد؟

برای به دست آوردن این آمار ما نه به منابع خارجی، بلکه نگاهی به منابع داخلی می اندازیم. نخست به آمار ارائه شده وزارت آموزش و پرورش می پردازیم. این وزارت خانه که متولی اصلی آموزش زبان فارسی به دانش‌ آموزان است لابد آماری هم از دانش آموزان غیر فارسی زبان که در سیستم این وزارت خانه به آنها دانش آموز "دو زبانه" گفته می شود دارد. با هم خبر زیر را به نقل از خبرگزاری فارس[9] می خوانیم:

"توجه به مناطق چندزبانه در شورای عالی آموزش و پرورش تصویب شد وزیر آموزش و پرورش افزود: صبح امروز در جلسه شورای عالی آموزش و پرورش با حضور رئیس جمهور تبدیل آموزش و پرورش کشور به دو دوره 6 ساله ابتدایی و 6 ساله دوم و حذف دوره راهنمایی از نظام آموزشی به تصویب رسید؛ توجه به مناطق محروم و چند زبانه برای ایجاد عدالت آموزشی نیز یکی دیگر از مصوبات امروز شورای عالی آموزش و پرورش بود. وی ادامه داد: 70 درصد دانش‌آموزان در سراسر کشور دو زبانه بوده و پس از ورود به کلاس اول و گذراندن یک سال تحصیلی هنوز زبان مادری آنها به فارسی تبدیل نشده است؛ این گونه دانش‌آموزان چگونه می‌توانند با دانش‌آموزانی که در تهران تحصیل می‌کنند رقابت کنند. حاجی‌بابایی اظهار داشت: دانش‌آموزی که در کلاس اول با این افت تحصیلی مواجه شود تا آخر نیز نمی‌تواند موفق باشد. تاریخ خبر 88/9/23"

از این خبر می توان نتیجه گرفت که تنها 30 درصد دانش آموزان ایرانی و به تبع آن 30 درصد جمعیت کشور فارس هستند و بقیه به سایر گروههای زبانی تعلق دارند. یعنی 22 میلیون و 500 هزار نفر فارس و 52 میلیون و 500 هزار نفر دیگر غیر فارس هستند.

به علت عدم تداخل موضوع مطلب از بررسی آن قسمت از سخنان وزیر سابق آموزش و پرورش، جناب آقای حاجی بابایی می گذریم که گفته اند: "پس از ورود به کلاس اول و گذراندن یک سال تحصیلی هنوز زبان مادری آنها به فارسی تبدیل نشده است!!"

جمعیت ترک های ایران چقدر است؟

باز هم رسیدیم به سوال اول مطلب که ترک های ایران چند نفرند؟ تا اینجا می دانیم که جمعیت غیر فارس ایران حدود 52 میلیون و 500 هزار نفرند و ترک ها هم جزئی از این تعداد هستند. برای دانستن جواب سوالمان نگاهی می اندازیم به مصاحبه وزیر امورخارجه سابق و معاون فعلی رئیس جمهور با رسانه های کشور ترکیه.

"علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه ایران برای دیدار و مذاکره رسمی با مقامات ترکیه ای وارد آنکارا شده است. صالحی پس از ورودش به ترکیه در فرودگاه اسن بوغا به سوالات خبرنگاران پاسخ داد.
در پاسخ به یکی از سوالات آقای صالحی با احتمال نزدیک به یقین محل مذاکرات هسته ای ایران با غرب را ترکیه و شهر استانبول معرفی کرد.
صالحی در مورد زمان دیدارهای رسمی مابین مقامات ایران با سران اروپائی در مورد مسائل هسته ای را بیان نکرد ولی به نظر شخصی اش ترکیه و استانبول یکی از مناسبترین مکانهای برای میزبانی این ملاقات ها می باشد.
آقای صالحی در ادامه از برادری ملل ترکیه و ایران سخنانی را بیان کرده و خواستار گسترش روابط مابین ترکیه و ایران شد.
به نظر آقای صالحی پیوندهای تاریخی و فرهنگی ترکیه و ایران می تواند یکی از علل نزدیکی ملل ترکیه و ایران شود.آقای صالحی در ادامه افزود:
ما کم و بیش زبان مشترکی داریم، بیش از 40% مردمان ایران به زبان ترکی صحبت می کنند و این می تواند نکته بسیار مثبتی در روابط ترکیه ایران تلقی شود.
منبع خبر: آژانس رسمی خبری دوغان ترکیه2012/1/18"

با اظهارات جناب علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه سابق و معاون فعلی رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی به تعداد واقعی ترک های ایران دسترسی پیدا می کنیم. بیش از 40 درصد یعنی بیش از 30 میلیون نفر.

حالا که صحبت از جناب صالحی شد بخشی از سخنان ایشان در انستیتو شرق شناسی و میراث خطی آکادمی علوم تاجیکستان[10] را یادآور می شویم و از دوستان می خواهیم که به جای کلمه فارسی، ترکی را در آن جایگزین نموده و دوباره آن را بخوانند:

"وزیر امور خارجه کشورمان امروز در نشست محققین، ادبا و پژوهشگران تاجیکی در انستیتو شرق شناسی و میراث خطی آکادمی علوم تاجیکستان در شهر دوشنبه گفت: فرهنگ و تمدن نتایج اندیشه انسان است و زبان از عناصر عمده فرهنگ و تمدن است که مانند نخ تسبیح عناصر فرهنگ و تمدن را به هم متصل می‌کند.
صالحی با اشاره به اینکه زبان فارسی اقوام مختلف فارسی زبان با شاخه‌های مختلف را بهم پیوند داده است، اضافه کرد: هویت زدایی از زبان زدایی آغاز می‌شود، لذا مسئولیت شما اساتید و شخصیت‌های فرهنگی در پاسداری از زبان فارسی بسیار مهم است چرا که اینکار به منزله پاسداری از هویت،‌تاریخ، فرهنگ، ‌تمدن و پیشینه ما بعنوان ریشه دارترین تمدن‌های جهان است.
وی تصریح کرد: قدرت‌های غربی با سیطره مادی و رسانه‌ای درصدد هستند که یکی پس از دیگری فرهنگ‌ها را کنار زده و انسان‌هایی با هویت مصنوعی بوجود آورند."

تهران و ترکیب جمعیت

ترکیب جمعیتی شهر تهران هم همیشه مورد بحث بوده است، این شهر با پایتخت شدنش در سال 1210 قمری، همواره پذیرای مهاجرین بوده است. بیشترین مهاجران را هم به علت عدم اختصاص بودجه کافی از آذربایجان داشته است. در این قسمت مطلب می خواهم به مانند بعضی دوستان کمی شیطنت به کار برده و از منابع خارجی در این زمینه استفاده کنم ولی مانند بعضی ها به سراغ سازمان سیا و امثالهم نمی روم! آقای احمد داود اوغلو وزیر امور خارجه سابق و نخست وزیر فعلی ترکیه در توجیه روابط نزدیک ایران و ترکیه (البته قبل از شروع اتفاقات سوریه) به خبرنگاران می گوید: "اگر از شما دومین شهر ترک زبان بعد از استانبول را بپرسند، احتمالا در پاسخ خواهید گفت: آنکارا. اما پاسخ درست تهران است. اگر آمار صحیحی گرفته شود تعداد ترک های تهران از آنکارا بیشتر یا حداقل برابر با آنکاراست."

-----------

منابع:

[1]و[3] https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html

[2] http://www.ethnologue.com/language/pes

[4] http://www.ethnologue.com/language/azb

[5] http://books.google.com/books?id=ZJUHC4FyZBMC&pg=PA96&dq=%22Southern+Azerbaijan%22+30+million&hl=en&ei=IJ6QTrKLPIak8QOyrvAp&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=4&ved=0CEAQ6AEwAw#v=onepage&q=%22Southern%20Azerbaijan%22%2030%20million&f=false

[6] http://books.google.com/books?id=HxItAQAAIAAJ&q=%22Southern+Azerbaijan%22+30+million&dq=%22Southern+Azerbaijan%22+30+million&hl=en&ei=IJ6QTrKLPIak8QOyrvAp&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CFwQ6AEwCQ

[7] http://books.google.com/books?id=sHKSh_XltKMC&printsec=frontcover&dq=brenda+shaffer&hl=en&ei=QT1YTZrtNZDsOZr4wIAF&sa=X&oi=book_r#v=onepage&q&f=false

[8] http://books.google.com/books?ei=dRRaTdbGJt2qhAeFu-DgDQ&ct=result&id=YJwsAQAAIAAJ&dq=30+million+South+Azerbaijan&q=30-35

[9] http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8809231744

[10] http://www.iras.ir/vdcgn39x.ak9xx4prra.html?22625

فیلم کامل مصاحبه صالحی در ترکیه: www.miyanali.com/rs205/clip/1