آچیق سؤز Açıq Söz

گرگ در فرهنگ عمومی ترك ها و آذربایجان

گرگ از دیرباز در فرهنگ ترك و آذربایجان نماد تسلیم ناپذیری، قدرت و نامیرایی بوده است. ضرب المثل های (آتالار سوزو) زیر نمود بارز حضور گرگ به عنوان نماد و توتم در فرهنگ ترك بوده است.

محمد بقایی ماكان، نویسنده و پژوهشگر!! در مصاحبه با سایت ایسنا همه ایرانیان را فارس خواند و حتی موجودات غیر زنده ایران را هم دارای روح فارسی دانست!

قسمت هایی از این مصاحبه را باهم می خوانیم:

این نویسنده و پژوهشگر در گفت‌و‌گو با خبرنگار ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره بحث آموزش زبان‌های بومی كه اخیرا از سوی دولت مطرح شده است، گفت: موضوع زبان مادری كه چندی است در كشور بدون مطالعات قبلی ناگهان مطرح شده، به هیچ‌رو هدف روشمندی ندارد؛ به این معنا كه پیدا نیست مقصود از زبان مادری در سرزمینی مانند ایران كه نزدیك به 70 زبان در آن وجود دارد، چیست؛ زیرا هر انسان مادری دارد و هر مادر زبانی. بنابراین می‌توان مدعی بود كه براساس زبان‌شناسی نوین كه برنارد شاو در داستان معروف «بانوی زیبای من» آن را به‌خوبی مطرح كرده، به عدد مادران روی زمین، زبان مادری وجود دارد. این معیار در مورد سرزمین پهناوری مانند ایران هم به طور طبیعی مصداق دارد.

این پژوهشگر همچنین ابراز عقیده كرد: تكلیف زبان را مردم عادی نباید تعیین كنند؛ زبان‌شناسان و اهل علم و ادب باید در این مورد تعیین تكلیف كنند. كسانی مانند نظامی، شهریار، ساعدی و شاملو هم ترك‌زبان بودند، اما آثارشان را به فارسی پدید آوردند. تكلیف زبان را چنین افرادی معلوم می‌كنند. امروز همه اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بزرگان ادبیات فارسی ما با این كار مخالف‌اند. در گذشته هم وقتی كسانی مانند تقی‌زاده، كسروی و رعدی آذرخشی با این موضوع مخالفت می‌كردند، تا ته مطلب را خوانده بودند و می‌دانستند سرانجام كار به كجا خواهد كشید، اما آقایان یا از این قضایا بی‌خبرند، یا زبان فارسی برای‌شان همان است كه رسانه به اصطلاح ملی ما آن را شایسته دوزخ می‌داند. اتفاقا همه كسانی كه در فرهنگستان علیه آموزش زبان‌های بومی صحبت كرده‌اند، از مشاهیر آذربایجانی هستند.

بقایی ماكان سپس در پاسخ به این پرسش كه چه اشكالی دارد زبان‌های محلی هم در كنار زبان فارسی تدریس شوند، گفت: هیچ اشكالی ندارد، اما این مشابه این حكایت است كه می‌گویند كسی به مكتب رفت و هر چه ملا به او گفت بگو الف، گفت نمی‌گویم؛ چون اگر «الف» را بگویم، باید تا «ی» بروم. داستان از این قرار است. الآن یكی - دو درس است، بعد از مدتی به همه درس‌ها تبدیل می‌شود.

این پژوهشگر ادامه داد: باید ظرایف را در نظر گرفت. ما اصلا در ایران غیر فارس نداریم، همه‌فارس‌اند و فارس یعنی ایرانی. همین چند سال پیش هیاهو درگرفته بود كه چرا خلیج فارس به نام «فارس» نامیده شده، مگر ایران فقط متعلق به فارس‌هاست؟ كسی به آن‌ها جواب نداد كه همه ایران فارس است؛ حتا جمادات ما هم فارس‌اند. سهند و سبلان با دماوند فرقی ندارند. فراموش نكنیم كه تجزیه با نام انجام می‌شود؛ همان‌طور كه درباره خلیج فارس با تغییر نام می‌خواهند كم‌كم جزایر سه‌گانه را به خود متعلق كنند. انسانی كه هزاران سال بر این خاك زندگی می‌كند، چطور خود را غیر فارس می‌داند؟ همه ما فارس هستیم؛ یعنی همه ایرانی هستیم.

-----

حالا به این پژوهشگر! محترم چگونه باید زبان مادری را معنی كنیم؟ او كه در گام اول و در تعریف زبان مادری نشان می دهد كه چه موانع و سنگ های بزرگی در راه اجرای قانون تعبیه كرده اند!!؟

استاد بزرگوار! كه اعتقاد دارند مردم عادی نباید تكلیف زبان را روشن كنند تا آن اندازه بی اطلاع هستند كه ندانند زبان ها ساخته همین مردمان عادی اند؟ شاعران و نویسندگان هم از مادری عادی زاده شده اند و زبان آن مادر را یاد گرفته اند؟ حالا اگر این نظر ایشان را بپذیریم و كار را به بزرگان بسپاریم، چرا فقط به كسانی كه به زبان مورد نظر ایشان آثاری آفریده اند مراجعه كنیم؟ مگر شهریار(شاعر آثار تركی)، بولود قاراچورلو، حبیب ساهیر، تیلیم خان، نسیمی، فضولی، صابیر، خورشید خانیم، سحر خانیم، محمدباقر خلخالی، صراف تبریزی و ... از بزرگان نیستند؟

استاد در بند آخر به سیم آخر زده اند. ایشان دست پان ایرانیست های دو آتشه رضا خانی را هم از پشت بسته اند!! آخه استاد!! این جمله "حتا جمادات ما هم فارس‌اند" یعنی چه؟ حالا منتظر بمانیم استادی هم پیدا بشود، حیوانات ایرانی را هم فارس بداند تا با خیال راحت و به خوبی و خوشی بحث فارس و ... هم تمام بشود.

---------

متن كامل مصاحبه را در آدرس زیر می توانید بخوانید:

در این مطلب سند فروش ششدانگ روستای خزاز ناحیه كؤچز قاراباغ سفلی -آران قاراباغ- به سال 981 هجری می آید. در این سند  صریحا ذكر شده است كه این روستا از توابع  قاراباغ و آذربایجان است.

خلاصه سند: قباله شش دانگ ملك قریه خزاز ناحیه كوچز قراباغ، كه در آذربایجان قرار دارد.این ملك توسط فغانی عاشق دیوانلو از نفس قلی توشمال خلیل فخر الدینلو خریداری شده است.

خط: شكسته نستعلیق

محل نگهداری: Institut drevnikh rukopisei im. Mashtotsa "Matenadaran" Erevan

انتشار: Papazian, Akop Davidovich. Persidskie dokumenty Matenadarana: II Kupchie (14-16 vv.). Erevan Izdatel"stvo Akademii Nauk Armianskoi SSR, 1968. 116-17, 316-17, 485-87, 582

تصویر سند:

متن سند را در ادامه مطلب بخوانید.

اخیرا در بعضی از شبكه های اجتماعی مشاهده شده است كه بعضی از كاربران برای تفاخر قومی نمادهای ملی خود (در اینجا منظور نمادهای حیوانی) را با نمادهای ملل دیگر مقایسه می كنند تا برتری قوم خود را به اثبات برسانند. بدون توجه به این نكته كه نمادهای حیوانی و اصولا خود حیوانات قابل مقایسه با یكدیگر نیستند و نمی توان مثلا ملتی با نماد شیر را برتر از ملت دیگر با نماد خروس دانست چون خاستگاه و سیر تاریخی دو ملت و نحوه جهان بینی آنها كه منتج به این انتخاب شده است متفاوت است. ملت ها هم در انتخاب نماد ملی خود كه در درازای تاریخ اتفاق افتاده است به جنبه های مثبت نماد خود توجه داشته است. برای مثال شیر، گرگ و ببر كه هر یك نماد ملتی هستند به ترتیب با خصوصیت شجاعت، تسلیم ناپذیری و قدرت به عنوان نماد انتخاب شده اند وگرنه هر سه اینها در صفت منفی درندگی و خونریزی مشتركند كه این صفت در انتخاب آنها به عنوان  نماد ملی دخیل نبوده و نمی تواند باشد.

البته واضح و روشن است كه تصویر هیچ اشكالی از نظر محتوایی – لااقل از نظر من – ندارد. هر كسی می تواند در وصف نماد ملی خود و یا هر حیوان دیگری كه دوست دارد، قلم فرسایی نماید.

مشكل اصلی در جملات بالا و پایین تصویر است كه نگارنده مطلب خواسته است با تحقیر گرگ به عنوان نماد ملی ملتی كه دوستش ندارد، ملت خود را بركشد.

مقایسه بین دو حیوان برای كسانی كه دنبال مقایسه نمادها و ... هستند می تواند حقایق زیادی را روشن كند.*

-------

مسلم آنكه انتخاب نمادها در گذر زمان با توجه به نمود های برجسته و مثبت هر حیوان با توجه به فرهنگ ملتها انتخاب شده اند و مقایسه فوق هم صرفا برای آن بود كه مدافعان چنین مقایسه هایی بیشتر به آنچه كه می كنند بیندیشند و برتری خود را در رفتار و كردار بجویند نه در برتری حیوانی بر حیوان دیگر...

--------

* برای مقایسه از ویكی پدیای فارسی (صفحات شیر و گرگ) استفاده شده است.